شهر شيراز با داشتن آب و هوا و سرزميني مناسب براي ايجاد باغ، شهري است كه داراي باغ‌هاي مختلف و زيباي ايراني است. باغ دلگشا كه گفته مي‌شود مربوط به سه دوره‌ي ساسانيان، صفويان و قاجاريان است،  يكي از زيباترين باغ‌هاي تاريخي شهر شيراز است. اين باغ به دليل درختان نارنج فراوان و آب‌نماهاي زيبايش شهرت خاصي پيدا كرده است. باغ دلگشا نيز يكي از باغ‌هاي تاريخي شهر شيراز محسوب مي‌شود كه در شمال شرقي شيراز و در نزديكي آرامگاه سعدي واقع شده است. به طور دقيق‌تر در سمت جنوب تنگ آب‌خان و در دامنه‌ي كوهستان قرار دارد. مساحت باغ دلگشا ۷.۵هكتار و بيشترين درختي كه در آن يافت مي‌شود، نارنج است كه درهنگام ارديبهشت شكوفه‌هاي زيبا و عطر و بوي دل‌انگيز آن‌ها فضاي باغ را بسيار دلنشين مي‌كند.
جهانگردان اروپايي پس از مشاهده باغ‌هاي ايراني، آن‌ها را با مشخصه و نام "پرشين گاردن" وصف كردند. باغ‌هاي ايراني با تاريخ پيدايش قنات پيوند دارند و باغ‌سراها با ساختار و طراحي منحصر به فرد درون باغ‌ها وجود دارند. اولين باغ‌هاي ايراني در مسير خروجي قنات‌ها شكل گرفته است.
سابقه‌ي آباداني باغ دلگشا به دوره قبل از اسلام و دوران ساسانيان باز مي‌گردد. باغ دلگشا در دوران صفويه نيز از باغ‌هاي مهم و تفريحي بوده و در عكس‌هاي گردشگران اروپايي هم ديده شده است. همچنين، در دوره حكومت تيمور گوركاني در بهترين وضعيت خود و در اوج آباداني بوده است به گونه‌اي كه تيمور با ديدن آن، دستور ساخت باغي را با همين نام در سمرقند داد. باغ دلگشا در دوران افشاريان هم از آباداني برخوردار بوده است، بدترين وضعيت آن مربوط به حد فاصل دوره‌ي حكومت نادرشاه افشار تا شروع سلسله‌ي زنديه است كه آسيب‌هاي فراواني ديد و البته در زمان كريم‌خان زند دوباره احيا شد. برخي از ساختمان‌هاي موجود در اين باغ مربوط به دوران قاجاريه است. عمارت موجود در وسط باغ كه ساخت آن مربوط به دوره‌ي زنديه است، به شيوه‌ي معماري كاخ‌هاي ساساني ساخته شده  است. اين عمارت سه طبقه‌اي، شامل يك تالار بزرگ به همراه چهار شاه‌نشين است و دو درب ورودي در دو طرف ساختمان دارد. ايوان بزرگي با دو ستون در طبقه‌ي مياني آن  وجود دارد كه رو به استخر است و پيرامون آن اشعاري از شوريده (شاعر عهد صفوي صاحب مثنوي سحر حلال از اهالي شيراز) با خط نستعليق نوشته شده است
سقف‌هايي از چوب با گچبري‌هاي زيبا به همراه آينه‌كاري‌ها و نقاشي‌هايي از رنگ روغن نيز به زيبايي اين عمارت مي‌افزايند. در مقابل ساختمان عمارت نيز حوض سنگي بزرگي جلب توجه مي‌كند. آب باغ هم از آبي كه از چشمه قنات آرامگاه سعدي جاري است، تامين مي شود. روبه روي ساختمان نيز حوض بزرگي وجود دارد و درهرسوي آن آبشارهاي فراواني ديده مي‌‌شود. به‌علاوه ساخت اولين عمارت كلاه فرنگي  ايران نيز در اين باغ به ثبت رسيده است.
باغ دلگشا در سال ۱۳۸۱ و به شماره‌ي ۹۱۲ به ثبت ملي رسيده است و اكنون در اختيار شهرداري شيراز است.اما متاسفانه در چندسال اخير دستخوش حريق شده و آسيب‌هاي جدي ديده است.

منبع: سايت راهنماسفر